گفت پیغمبر که گر کوبی دری          عاقبت زان در برون آید سری

صالح به خانه امد همه از او استقبال کردند وشام خوبی هم برای او تدارک دیدند . گریه ها خیلی کم شده بود صالح در بیابان دلش را خالی کرده بود و بقیه پشت دار قالی . خیلی به خود فشار آورد که به مادرش بگوید که میخواهد درس بخواند اما نتوانست . روز بعد در نخلستان روستا با معلم کلاس چهارمش که خیلی همدیگر را دوست داشتند به هم رسیدند . پس از احوالپرسی معلم پرسید نمیخواهی مدرسه بروی .

-        خیلی دلم میخواهد درس بخوانم اما مادرم و بچه ها تنها هستند .

-        خوب هفته ای یکبار میتوانی به آنها سر بزنی

-        مادرم بعید است موافقت کند چون پدرم هم موافق نبود .

-        من میدانم مادرت موافق است

-        پس چه کسی کار کند و زندگی اداره کند

-        مادر و خواهرهایت  با قالی بافی زندگی را اداره میکنند تو برو درست را بخوان

-        پس موافقت مادرم ؟

-        با من ، من او را راضی میکنم .

به همین سادگی مسئله درس خواندن حل شد . صالح به روستای 12 کیلومتری رفت و در کلاس اول راهنمایی ثبت نام کرد . مادرش و همان معلم آمدند اتاقی برایش اجاره کردند به ماهی 20 ریال و مختصر لوازم زندگی هم تهیه شد و مشغول درس خواندن شد .

صالح شروع به تحصیل کرد و چه تحصیلی . همیشه از بقیه بچه ها جلو بود

همه دانش آموزان میخواستند که او درس نخواند . گفتند در اتاقی که زندگی میکنی قبر مرده است و برای اثبات آن شبها ملحفه سفید به خود میپیچیدند و او را میترساندند . از سوراخ بخاری هیزمی اتاق سنگ و شن میریختند . کتکش میزدند . دفترش را پاره میکردند .

ولی  صالح تصمیمش را گرفته بود . هر سوالی که معلم میکرد اول صالح پاسخ میداد و درست هم پاسخ میداد . شبها بیش از 5 ساعت نمیخوابید انگار میخواست کتابهای درسی را یکجا وارد مغز خود کند . ظهر پنجشنبه پیاده به ده میرفت و صبح شنبه هم پیاده بر میگشت .

صالح هنوز هم هر وقت به کف دستهایش نگاه میکند درد تمام دنیا جانش را فرا میگیرد .

برف امد حدود 20 سانتی متر . صبح شنبه صالح کفش و کلاه کرد که برای مدرسه حرکت کند .

همه اهل خانه مخالفت کردند ولی صالح مصمم بود میدانست دبیر ریاضی دنبال بهانه اوست .

هنوز افتاب نزده بود حرکت کرد . گفتم کفش و کلاه . کلاه مال پدر مرحومش بود و کفش چیزی بود به اسم چپک که الان دیگر نیست دو سالی بود چپک را خریده بود و چندین بار وصله خورده بود صالح حرکت کرد . نیم فرسخ که رفت دیگر نه پاها مال خودش بود و نه دستها و بقیه بدن ولی نیرویی مرموز صالح را به جلو میبرد . ساعت 9 به مدرسه رسید . همه بدن و لباسهایش خیس بود . دبیر ریاضی صالح را پای تخته برد و لی صالح نتوانست گچ را نگه دارد . دستش رمق نداشت خیلی تلاش کرد که گچ را محکم بگیرد ولی با دو دست هم موفق نشد . از شدت نارحتی روی زمین نشست . ترکه انار آماده بود . یکی دستهای صالح را نگه داشت و معلم شروع به زدن کرد تا 17 چوب شمرد و دیگر نتوانست بشمارد.

چشمهایش را باز کرد غروب آفتاب بود و معلم ادبیات که خدا حفظش کند بالا سرش نشسته بود . گفت الهی شکر . به هوش امد . با دستهای خودش چند تا قاشق سوپ به صالح خوراند . کم کم سر حال آمد ولی هنوز دستهایش هم کرخت بود و هم تاولهای خون آلود داشت .

صالح همان موقع دبیر ریاضی را بخشید چون میخواست درس بخواند .

سال تحصیلی رو به اتمام بود . صالح در امتحانات موفق شد و رتبه اول را کسب کرد .

کسی به او تبریک نگفت به جز دبیر ادبیات .

لوازم زندگی اش را جمع آوری کرد و با کامیونی که عازم ده خودشان بود به منزل رفت و در منزل از او استقبال خوبی به عمل آمد . همه خستگی هایش یکباره رفع شد . شنیده بود که درخت خرمای مثمر – که بار میدهد – تنها یک شبانه روز در سال استراحت دارد . اخرین خوشه آن را که بریدند پس از 24 ساعت خوشه سال جدید شروع به تکوین میکند .صالح یک شبانه روز استراحت کرد و به معدن رفت .  

داستانها از منبع ملموسی و خاصی گرفته نشده اند . منبع آن تراوشات زهن و گاهی هم وقایع زندگی شخصی است با اسم مستعار اسد.

بسم الله الرحمن الرحیم

به راستی که همراه سختی آسانی است            ان مع العسر یسرا "قرآن کریم"

از حواس ظاهری فقط چشمهایش بسته بود وگرنه کاملا بیدار بود و هوشیار .

حدود دو ساعت بود که آفتاب بالا آمده بود ولی صالح هنوز در رختخواب بود و ظاهرا خواب .

از بعد از نماز صبح بگو مگوی پدر و مادر ادامه داشت و البته انسانهای سحر خیزی بودند . انگار گفتگو تمامی نداشت از مادر اصرار بود که باید بچه مان درس بخواند و از پدر انکار که " بچه آدم رعیت باید رعیتی کند ، درس به چه دردش میخوره " و مادر دلیل می آورد که " خودمان در آتش فقر و بی سوادی و نداری سوختیم میخواهی تنها پسرمان را هم بدبخت کنیم ؟ گوساله ها و بره ها را میفروشیم و صالح را به مدرسه میفرستیم تا درسش را بخواند " و پدر جواب میداد که

-        گیرم این گوساله ها و 5 بره را هم فروختیم اولا بعد چه کنیم این ها ممر در آمد ما هستند و تازه کفاف یکسال درس خواندن او را هم نمیدهد .

و مادر مجددا بر حرف خود پافشاری میکرد.

هم پدر حق داشت هم مادر . پدر میدید نمیتواند ، مریض است ، توانایی کار ندارد و تازه  فرزندش را برای تحصیل باید به روستایی بفرستد که 12 کیلومتر با روستای خودشان فاصله دارد . یک بچه 11 ساله چگونه میخواهد به تنهایی زندگی کند و درس هم بخواند . و مادر مدید همسرش با کارگری و کشاورزی به جایی نرسیده و همیشه هشت شان گرو نه است و تازه به خاطر کار در معدن سرب مریض هم شده است . و دیگر توانایی کار مختصر کشاورزی هم ندارد . صالح اگر چه 5 کلاس بیشتر درس نخوانده بود و خیلی هم علاقه به درس خواندن داشت و در تمامی 5 سال تحصیل شاگرد اول بود و قبل از اینکه به مدرسه برود تمامی کتابهای فارسی 5 سال ابتدایی را پیش معلم ده خوانده بود و حفظ کرده بود ولی حق را هم به پدر میداد هم به مادر . جنگ فقر و غنا در روستای 20 خانواری آنها بیداد میکرد تنها 5 خانوار بودند که میتوانستند فرزندشان را به مدرسه بفرستند و البته به جز یک خانواده که ارباب روستا بود بقیه تمایلی به تحصیل فرزندشان نداشتند و بچه هایشان هم استعدادی از خود نشان نداده بودند . 

واژه نامه

-        هم آب : در روستاها آب کشاورزی به شیوه های مختلف تقسیم میشود . مثلا بر اساس 12 یا 14 یا 16 یا 18 روز ولی در یک چیز مشترکند. هر شبانه روز آب به چهار نیم روز تقسیم میشود کسانی که در یک نیمروز آب با هم شریکند هم آب نامیده میشوند.

-        لیف چارلا : از لیفهای درخت خرما طناب درست میکنند . چهار رشته از این طنابها را به طرز مخصوصی به هم میپیچند . طناب ضخیمی درست میشود که از آن برای حمل هیزم و بالای درخت رفتن و ... استفاده میشود .

-        افسار : طناب مخصوصی که به سر الاغ میزنند تا مطیع باشد و در ضمن بتوانند او را ببندند .

-        پشکل : مدفوع الاغ

-        اخیه : قلاب مخصوصی که کنار آخور الاغ نصب میکنند تا افسار الاغ را به آن ببندند .

-        آخور :جایگاه مخصوصی که به ارتفاع حدود یک متری دیوار آغل نصب میکنند و در آن کاه و علوفه برای الاغ میریزند .

-        گرمی کردن : از اصطلاحات طب قدیم است شاید به قول امروزی ها بتوانیم بگوییم حساسیت . در طب قدیم روغن گوسفندی گرم است .

-        گشنیز : دانه های گیاهی است به همین نام که اصطلاحا سرد است و گرمی را درمان میکند .

-        نر : نخل خرما دو پایه است یکی نر و یکی ماده پس از خوشه در آوردن باید از خوشه های درخت نر که گرده دارد داخل خوشه های درخت ماده بگذارند تا درخت بار بگیرد .

-        پاک نر : نخل ها با هم خوشه نمیدهند و حتی یک نخل هم به تدریج – حدود یک ماه – خوشه هایش بیرون می اید هر خوشه ای که باز میشود باید گرده بگذارند . وقتی همه خوشه ها گرده گذاری شد اصطلاحا میگویند درخت پاک نر شده است.

-        پسک(pesk) : بار نگرفتن درخت خرما را پسک شدن میگویند . درختی که گرده گذاری نشود پسک میشود .

-        دونک (doonak):در روستاها فرزندی که متولد میشود دونک درست میکنند . دونک ، از گندم ، جو و اخیرا برنج برشته تهیه میشود .

-        رونما (roonema) : هر کس نوزاد را میبیند و زیارت میکند  با توجه به وسع مالیش چیزی به او میدهد به اصطلاح کادو .

آنچنان محو قصه شده ایم که یادمان رفته سریال تلویزیون را ببینیم ، هر چند می دونیم سریال تلویزیون تکرار میشه اما قصه گرفتن از پدر همیشه ممکن نیست .

- پدر ، ما که در این چند سالی هر وقت رفته ایم ده ، شما ما را در همه ی دهات برای گردش برده ای اسم اردشیر را نشنیده ایم حتی روی سنگ تاریخ قبر ها هم ندیده ایم .مادرت لقب گفت : "کج کلاه خان" و تو از روی کلاه کجش شناختی ، تازه اردشیر زنده بود ولی ما چه طور بفهمیم اردشیر کی بوده؟ حالا که مرده اسم واقعیش را بگو .

- نه فرزندم ، همسر اردشیر هنوز زنده است ویکی از پسر های او در شهر ما زندگی میکنه ، خوبیت نداره اگر من زنده بودم وهمسر 90 ساله اردشیر مرد واگر پسرش هم از شهر ما رفت ، یا ما به جای دیگه رفتیم اونوقت شاید گفتم.اگرم من مردم و نفهمیدید اردشیر که بوده چیزی از دست ندادید غرض عبرت گرفتن است خیال کنید این هم یکی از اون قصه هاییه که خودم می سازم و براتون می گم .

- آخه بابا این واقعیه.

- نه دخترم هیچوقت حکایت ها را نمی توان واقعی واقعی گفت خیلی از مطالب را که شما تاب شنیدنش را نداشتید نگفتم اما اگر تا تعطیلات نوروز صبر کنید به ده که رفتم اگر مادربزرگ صلاح دانست کامل تر براتون می گه واگه دلش خواست اسمش را هم می گه.

آتش منقل خل انداخته وسرخی در آن پیدا نیست ، پدر با چوبی آتش را زیر و رو می کند . آتش نیست وهمه خاکستر شده آهی می کشد ومی گوید

-        یک شبی پدر آتش را زیر ورو کرد وخاکستر بود امشب من ، شاید شبی هم شما این داستان را برای فرزندانتان تعریف کنید. نمی دانم آن روز شما دسترسی به هیزم و منقل وباد بزن دارید یا نه.                                                                          - راستی پدر این ابزار را از کجا آورده اید.                                                                         -  از مادرتون تشکر کنید. این باد بزن ساخت دست مرحوم پدر بزرگتان یعنی پدر من است منقل هم یادگار است، هیزم را هم مادرتون از هر جا بوده تهیه کرده چون می دونسته من بعضی وقتا فیلم یاد هندسون می کنه و می خوام خونه دهاتی بشه.

-         بابا متشکرم.

-        منم از شما تشکر می کنم . برید بخوابید که صبح زود باید بلند شید.

                                                                 زمستان 83

در این پست یه داستان ادامه دار به نام مکافات که در  سال 85 در مسابقه پرسش مهر مقام استانی آورده را گذاشتم سعی میکنم هفته ای یه فصل از اونا قرار بدم.

مکافات

بس تجربه کردیم در این دیر مکافات                            با آل علی هر که در افتاد ور افتاد

میدانم در شبهای برفی اگر از پدر تقاضای قصه کنم می پذیرد.قصه های زیادی بلد است افسانه، سرگذشت، حکایت، روایت، خاطره و گاهی هم خودش میسازد.

امشب ظاهر هوا نشان میدهد که برف بالاخره خواهد بارید، از پدر تقاضای قصه میکنم، میپذیرد و به بعد از شام موکول میکند.شام را میخوریم،نگاهی از در حیاط به بیرون میاندازم دل هوا پر است و رنگ آن به قرمزی میزند. با تعجب از پدر میپرسم چرا رنگ هوا قرمز است. با لبخند میگوید از مزایای تمدن است. انعکاس لامپهای پر نور خیابان است که در این هوای اشباع از بخار آب چنین رنگی به آسمان داده، آسمان هم آسمانهی قدیم که طبیعی بود.

برای خواندن ادامه داستان به ادامه مطلب بروید

علم عشق در دفتر نباشد

میراث سه برادر


روایت سنگسر سمنان


در زمان قدیم مردی بود که سه پسر داشت . او در زندگی خود تنها ثروتی که داشت یک نردبان ، یک طبل و یک گربه بود . وقتی که مرد ، نردبان را پسر بزرگ ، طبل را پسر وسطی و گربه را پسر کوچک برداشت . پسر بزرگی بعد از مرگ پدرش به فکر دزدی افتاد . یک روز نردبان را برداشت برد به دیوار خانه حاجی گذاشت تازه می خواست از نردبان بالا برود که صدای حاجی را شنید که به زنش میگفت :« من میروم با فلان شخص معامله کنم . اگر معامله من و او سرگرفت یک نفر را می فرستم جعبه پول را به او بده بیاورد .» این را گفت و از خانه بیرون رفت . پسری که می خواست برود به خانه حاجی دزدی کند تمام حرف های حاجی را شنید یواشکی نردبان را برداشت برد خانه خودش گذاشت و برگشت آمد در خانه حاجی را زد .
 

برای خواندن کامل شده داستان به ادامه مطلب بروید.